در دنیای امروزی که صنعت نفت و گاز به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع جهانی شناخته می‌شود، ریسک‌ها و خطرات مرتبط با پالایشگاه ها نیز،یکی از مهم ترین موضوعاتی است که باید به آن پرداخته شود. مینی ریفاینری‌ها به عنوان بخشی از زنجیره تولید و فرآوری نفت نیز، در برابر این خطرات حساسیت ویژه‌ای دارند. در این مقاله، به بررسی خطرات و حوادث مرتبط با مینی ریفاینری‌ها و اهمیت چاره‌اندیشی برای جلوگیری از آنها می‌پردازیم. همچنین، حادثه‌ی آتش‌سوزی در مینی ریفاینری بیرجند که اخیراً رخ داده، مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.
خطرات و حوادث مرتبط با مینی ریفاینری‌ها
مینی ریفاینری‌ها، به عنوان واحدهای کوچکتر و محلی برای فرآوری نفت، با خطرات مختلفی روبه‌رو هستند. این خطرات شامل مواردی همچون:
حوادث آتش‌سوزی و انفجار: یکی از خطرات اصلی در مینی ریفاینری‌ها، حوادث آتش‌سوزی و انفجار است. مواد قابل اشتعال و سوختنی مانند بنزین و نفت، در این واحدها وجود دارند و در مخازن ذخیره محصول و ذخیره خوراک موجود میباشند که احتمال رخ دادن آتش‌سوزی و انفجار را بالا می‌برد.
آلودگی محیط زیست: عملیات فرآوری نفت در مینی ریفاینری‌ها ممکن است به دلایلی مثل عدم ساخت استاندارد تجهیزات و نشت مواد مختلف،منجر به آلودگی هوا، آب و خاک شود که این موضوع می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت انسان‌ها و محیط زیست داشته باشد.
حوادث برقی و مکانیکی: نقص در تجهیزات و دستگاه‌های مکانیکی و برقی می‌تواند منجر به حوادثی همچون خرابی دستگاه‌ها، انسداد لوله‌ها یا انفجار تجهیزات شود.
حادثه‌ی آتش‌سوزی در مینی ریفاینری بیرجند
درآذرماه سال 1402،حادثه‌ی آتش‌سوزی در مینی ریفاینری منطقه ویژه اقتصادی بیرجند، نگرانی‌های بسیاری را به وجود آورد. این مینی ریفاینری، که متعلق به شرکت آذران صنعت بارثاوا است، به تولید هیدروکربن‌های سبک و سنگین اختصاص دارد و از اهمیت بالایی برخوردار است.
حادثه‌ی آتش‌سوزی در این مینی ریفاینری ساعت ۸:۴۵ صبح روز ۱۹ آذر رخ داد و بلافاصله پس از اعلام حادثه، تیم‌های امدادی و آتش‌نشانی وارد عمل شدند. آتش‌سوزی از یکی از مخازن پالایشگاه شروع شده و به سرعت به سایر مخازن منتقل شد. این مخازن دارای میعانات گازی بودند که باعث شد آتش به سرعت گسترش یابد و حتی به انفجار مخازن منجر شود.
نیروهای امدادی با رهبری رئیس سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بیرجند، تلاش‌های بسیاری را برای مهار آتش صورت دادند. با اعلام این حادثه، تمامی نیروهای امدادی، شرکت‌های مرتبط و حتی نیروی هوایی و نیروی ارتش به منطقه اعزام شدند تا در مهار حریق و کاهش آسیب‌های احتمالی به حداقل برسند.
به گفته‌ی مقامات، حدود چهار و نیم میلیون لیتر مواد سوختی در مخازن این واحد تولیدی وجود داشت که آتش باعث سوختن آنها شد. از آنجا که مخازن مواد سوختی در نزدیکی یکدیگر قرار داشتند، خطر انتقال آتش از یک مخزن به دیگری بسیار بالا بود که منجر به انفجار چند مخزن شد.
تیم‌های امدادی و آتش‌نشانی با استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود سعی کردند تا آتش را مهار و کنترل کنند. اما به دلیل شدت آتش و احتمال انفجار مخازن، تصمیم به عقب‌نشینی گرفته شد و پس از مدتی آتش مجدداً شعله‌ور شد.
در این حادثه، هیچ تلفات انسانی گزارش نشده است، اما آتش‌نشانان دچار مشکلاتی ناشی از این حادثه شده‌اند. همچنین زیان‌های جدی به زیرساخت‌ها و محیط زیست منطقه نیز از دیگر پیامدهای این حادثه می‌باشد.
این حادثه نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی و پیش‌بینی دقیق در مورد ایمنی و احتیاط‌های لازم برای پیشگیری از اینگونه حوادث بسیار ضروری است. همچنین، توجه به استانداردهای ایمنی و بهداشت در تمامی مراحل عملیاتی مینی ریفاینری‌ها و تأمین تجهیزات و مواد ایمنی مورد نیاز، از اهمیت بالایی برخوردار است تا اینگونه حوادث قابل پیش‌بینی و کنترل شوند و زیان‌های احتمالی به حداقل برسد.
علل حادثه
علت این حادثه بطور دقیق مشخص نشد اما چیز هایی که احتمال میرود علت این اتفاق باشد شامل:
عدم رعایت مسائل ایمنی: ممکن است در این حادثه، نقص در رعایت ایمنی و استانداردهای لازم در مینی ریفاینری مورد نظر وجود داشته باشد که منجر به وقوع حادثه شده است. عدم توجه به نکات ایمنی در مراحل عملیاتی، نقص در تعمیر و نگهداری تجهیزات، یا اشتغال کارگران نا بی تجربه ممکن است از جمله عوامل موثر در وقوع حادثه باشد.
نقص در طراحی و ساختار: ممکن است طراحی نامناسب یا نقص در ساختار مخازن و تجهیزات مینی ریفاینری، باعث آسیب‌پذیری بیشتر در برابر حریق شود. همچنین، استفاده از تجهیزات قدیمی یا فناوری‌های قدیمی که به‌روزرسانی نشده‌اند، می‌تواند خطرات بیشتری را به وجود آورده و احتمال وقوع حوادث را افزایش دهد.
عدم آموزش و آگاهی کافی کارکنان: اگر کارکنان مینی ریفاینری به درستی آموزش داده نشده باشند یا اطلاعات کافی در مورد ایمنی و رفتار در مواجهه با حوادث را نداشته باشند، احتمال وقوع حوادث و آسیب‌های بیشتر از آنها بالاتر خواهد بود.
راهکارها
تقویت سیستم‌های ایمنی: اولویت اصلی برای جلوگیری از حوادث در مینی ریفاینری‌ها، تقویت سیستم‌های ایمنی و استفاده از تجهیزات و فناوری‌های مناسب است. این شامل بررسی و به‌روزرسانی تجهیزات، ایجاد نظارت دقیق بر فرآیندها و اجرای استانداردهای ایمنی بالا می‌شود.
آموزش و آگاهی: ارائه آموزش‌های مناسب به کارکنان در زمینه ایمنی و رفتار در مواجهه با حوادث اساسی است. آگاهی کارکنان از خطرات محیط کار و روش‌های پیشگیری و عمل به درستی در شرایط اضطراری، می‌تواند زمینه‌ساز کاهش آسیب‌ها باشد.
برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مستمر: برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مستمر بر عملیات مینی ریفاینری، از اهمیت بالایی برخوردار است. ارزیابی دوره‌ای سیستم‌ها، تست و تأیید عملکرد تجهیزات، و اعمال اصلاحات لازم بر اساس نتایج ارزیابی، از مواردی است که می‌تواند به جلوگیری از وقوع حوادث کمک کند.
استفاده از فناوری‌های نوین: بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و نوآوری‌های فنی در زمینه ایمنی و اطفای حریق، می‌تواند به بهبود سیستم‌های ایمنی و کاهش خطرات کمک کند. به‌عنوان مثال، استفاده از سیستم‌های هوشمند اطفای حریق و ایمنی می‌تواند به جلوگیری از وقوع حوادث کمک کند.
مینی پالایشگاه های طراحی شده توسط شرکت سامیار،با رعایت حداکثر استاندارد ها در طراحی و ساخت تجهیزات بر اساس اسناد شرکت های شل و توتال،میزان نشت مواد از تجهیزات و خطرات ناشی از آن را تا حد قابل توجهی کاهش داده است و همچنین با سیستم کنترل و مانیتورینگ حرفه ای، کنترل روی عملکرد به منظور افزایش کیفیت محصول و کاهش خطرات بهتر انجام میگیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی مینی پالایشگاه های تمام اتوماتیک شرکت سامیار،کلیک کنید.